De Ronde Venen – De inzameling van oud papier door vrijwilligers staat in diverse gemeenten onder druk. Zo maakt Stichtse Vecht vanaf 2024 niet langer gebruik van vrijwilligers. Belangrijke aandachtspunten zijn de veiligheidsrisico’s van de vrijwilligers, hogere verzekerings-premies, de beschikbaarheid van chauffeurs en inzamelvoertuigen. Voor CDA-raadslid Coos Brouwer was dat aanleiding daarover schriftelijke vragen te stellen aan het college.

Gewaarborgd
“Als CDA zijn we tevreden met de ontvangen antwoorden en uitvoerige toelichtingen die het college heeft verstrekt naar aanleiding van onze raadsvragen. Het geeft ons meer inzicht in de gang van zaken en de uitdagingen die er zijn”, aldus raadslid Coos Brouwer. Uit de antwoorden blijkt dat de rol van vrijwilligers in De Ronde Venen nog niet is uitgespeeld. De huidige manier van inzamelen van oud papier en karton blijft tot 31 december 2026 gewaarborgd.”

Compliment
Coos Brouwer: “Via Hertha uit Vinkeveen, Viribus Unitis uit Wilnis en de hockeyvereniging uit Abcoude wordt het meeste oud papier aangeleverd, maar wat mij betreft verdienen alle deelnemende organisaties en hun vrijwilligers een groot compliment. Al het werk gebeurt zonder winstoogmerk. De gemeente heeft ons laten weten dat het ingezamelde oud papier eerst wordt overgeslagen in Utrecht, Soesterberg of Ede. Vervolgens wordt het verwerkt bij een groot recyclingbedrijf in Renkum. We zijn nog wel benieuwd of het college van B en W goed zicht heeft op de duurzaamheid in de bedrijfsprocessen en het maatschappelijk verantwoord ondernemen van deze verwerker.”

Veiligheidsprotocol
Coos Brouwer: “Er zijn in onze gemeente 15 verenigingen die met vrijwilligers huis aan huis papier en karton inzamelen en dus achter de kraak-pers wagen lopen. Er zijn 16 andere verenigingen en basisscholen die alleen gebruik maken van een verzamelcontainer. Zes verenigingen doen allebei. Het oud papier kan na verwerking hergebruikt worden voor kranten, tijdschriften, karton of bijvoorbeeld voor hygiëne papier. Het gaat om een enorme hoeveelheid. Bij het zelf inzamelen zijn vrijwilligers van vijf sportverenigingen, drie kerken, twee muziekverenigingen, twee scholen, een koor, een buurtvereniging en de scouting Vinkeveen betrokken. We weten uit de informatie die de gemeente ons desgevraagd heeft verstrekt dat alle betrokken verenigingen een coördinator hebben. Die geeft instructie over het veiligheidsprotocol.”

Eén incident
“Dat veiligheidsprotocol bestaat uit een presentatie en instructies en de vereiste werkkleding. In elke ophaalwagen is een veiligheidskaart met veiligheidsinstructies aanwezig en die worden voor elke rit besproken. Alle incidenten waarbij vrijwilligers betrokken zijn, worden doorgegeven aan de gemeente. Zo weten we dat zich de afgelopen jaren één incident heeft voorgedaan. In de zomer van vorig jaar is een vrijwilliger door een misstap van de treeplank gevallen. Als gevolg daarvan raakte een brilglas beschadigd. De gemeente heeft een vrijwilligersverzekering en daar kon toen aanspraak op gemaakt worden.” 

Afvalstoffenheffing
Brouwer: “We hebben ook gevraagd of de afvalstoffenheffing omlaag zou kunnen als zou worden overgegaan tot professionele inzameling zonder containers. In recente publicaties is die suggestie gewekt, omdat dan sprake zou zijn van lagere bedrijfskosten voor de afvalinzamelings-bedrijven. De gemeente heeft ons aangegeven dat de inzameling met vrijwilligers zeer waarschijnlijk duurder wordt dan door professionele beladers. In samenspraak met de huidige inzamelaar en de provinciale Afval Verwijdering Utrecht (AVU) is het contract verlengd. Alleen de afvalverwerker waar de gemeente nu mee samenwerkt biedt nog de mogelijkheid om met vrijwilligers in te zamelen.”

Tijdig in gesprek
Begin 2024 start de gemeente met verkennen van de mogelijkheden voor de nieuwe aanbesteding. Dat wordt een ingewikkelde zaak. De gemeente gaat kijken naar de ontwikkelingen in de markt, maar de huidige manier van oud papier en karton inzamelen blijft eind 2026 onveranderd. Brouwer: “De gemeente heeft benadrukt dat het inzamelen van oud papier en karton niet verward moet worden met het verstrekken van een subsidie. Die vergoeding is dus niet zo makkelijk te vervangen door een andere activiteit. Het gaat namelijk om een activiteit waar nu een aannemer of de buitendienst kosten voor in rekening zou brengen. Wanneer zou blijken dat de inzameling niet meer mogelijk is met vrijwilligers, dan gaat de gemeente tijdig in gesprek met de verenigingen en organisaties die nu betrokken zijn bij de inzameling. Dat heeft de gemeente ons verzekerd.”

Garantievergoeding
“We hebben de gemeente ook gevraagd naar de garantievergoeding die aan de deelnemende verenigingen en organisaties wordt uitgekeerd.” Dat bedrag was 50 euro per 1.000 kilo ingezameld papier en karton. Uit de beantwoording van de CDA-vragen bleek dat het college van B en W signalen heeft ontvangen van de verenigingen dat zij niet tevreden waren over de vergoeding in vergelijking met de marktprijs van oud papier en karton. Het college heeft daarom dit jaar de vergoeding opgetrokken naar 80 euro per ton.

Resultaat 
In de eerste zes maanden van dit jaar is bijna 1,2 miljoen kilo oud papier en ingezameld. Dat is zo’n 50.00 kilo minder dan in dezelfde periode van 2022. Nog niet is duidelijk hoe dat over heel 2023 zal zijn. Zowel in heel Nederland als bij de provinciale Afval Verwijdering Utrecht is de afgelopen jaren sprake van een dalende tendens. Volgens de gemeente komt dat door het bewuster verpakken van producten en een teruglopende vraag naar verpakkingsmateriaal. De gemeente heeft onlangs bij enkele hoogbouwlocaties verzamelcontainers geplaatst voor de inzameling van oud papier. In 2022 bedroegen de gemeentelijke kosten voor de inzameling, de vergoeding aan de verenigingen en de administratiekosten voor de AVU en het papierinzamelbedrijf 310.781 euro. De verwachte kosten over 2023 zijn ongeveer gelijk.

Vertrouwen
In de gemeentelijke verordening staat dat de deelnemende verenigingen en organisaties de ontvangen garantievergoeding uitsluitend mogen gebruiken voor het verenigingsleven. Op eerste aanvraag moet aan het college gemeld worden aan welke activiteiten de opbrengst is besteed. Het college laat weten geen noodzaak te zien om die informatie op te vragen. “Er is een goede vertrouwensrelatie en de organisaties leggen zelf verantwoording af in hun jaarverslagen.”