‘Een vergeten wooncrisis’, leegstand en regels.

De Ronde Venen – Terwijl er in de landelijke politiek veel wordt gesproken over woningbouw, zorg en migratie, speelt zich in De Ronde Venen een stiller maar schrijnend probleem af. Een inwoner meldde zich bij de Nieuwe Meerbode: zijn zoon, eind dertig, is dakloos geworden; niet door verslaving of schulden, maar door regels, hokjes en een woningmarkt die voor hardwerkenden onhaalbaar is geworden.

“Hij heeft een vaste baan, werkt fulltime en verdient te veel voor een sociale huurwoning. Maar een koopwoning is onbetaalbaar. Hij had tijdelijk een huurwoning, maar de particuliere verhuurder had andere plannen met de woning. Nu heeft hij geen woonadres meer. Officieel is hij dakloos”, vertelt de vader. “Als hij tijdelijk bij ons komt wonen of bij vrienden heeft dat financiële consequenties, omdat je hem een dak boven zijn hoofd gunt. Je wordt dan financieel gestraft door korting op toeslagen of een huurverhoging. Zo jaag je je eigen inwoners, die hier geboren en getogen zijn, de gemeente uit.”

Leegstand en gemiste kans
“Wat het extra wrang maakt”, vervolgt de vader, “is dat er in zijn wijk meerdere woningen al maanden leegstaan. Het gaat om doorstroomwoningen. Maar waarom blijven ze dan leeg? Waarom worden ze niet tijdelijk verhuurd aan mensen die wachten op woonruimte?” 

Uit onderzoek blijkt, dat er in Nederland zoveel gebouwen leegstaan dat alle inwoners van Utrecht erin zouden kunnen wonen. Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) stonden begin dit jaar ongeveer 330 woningen in De Ronde Venen leeg, zo’n 2% van het totaal, vergelijkbaar met andere gemeenten. Dat klinkt in percentages misschien laag, maar voor inwoners die met woningnood te maken hebben, voelt het als een gemiste kans.

Hokjes denken en weinig steun
De moeder roert zich ook in het gesprek en vindt dat de overheid te veel in hokjes denkt. “Je valt net buiten de sociale huurgrens, dus je hebt ‘te veel’. Je kunt geen juiste hypotheek krijgen, dus je hebt ‘te weinig’. En omdat je nergens officieel woont, verlies je ineens allerlei rechten. Hoe kan dat?” Zij en haar zoon zijn al bij de gemeente geweest, maar daar word je volgens hen niet echt geholpen. “Ze zeggen dat je misschien in aanmerking komt voor een briefadres of een postadres, maar echt wijzer word je daar niet van, terwijl dat wel heel belangrijk is voor de inschrijving in de Basisregistratie Personen (BRP). Eigenlijk hoor je op het gemeentehuis vooral dat het mijn zoons probleem is. Er wordt gesproken alsof het alleen maar om wet- en regelgeving gaat. Maar achter elk dossier zit een mens. Mijn zoon is geen uitzondering. Hij is één van velen die in hun eigen dorp geen plek meer hebben. Tijd om eens te kijken naar wat er écht aan de hand is, in plaats van naar wat er op papier klopt.”

Een systeem dat zijn eigen inwoners buitensluit
“Je wordt feitelijk gemeenteloos”, zegt de melder. “Je hoort hier, werkt hier, bent hier opgegroeid, maar administratief besta je niet meer. Je komt in elk geval niet vooraan de wachtlijst te staan, want er zijn blijkbaar veel schrijnendere gevallen die voorgaan. Ook al zijn dat vaak mensen die niet uit de eigen gemeente komen, maar toch voorrang krijgen op eigen inwoners. En dat komt allemaal door beleid dat bedoeld is om eerlijk te zijn, maar in de praktijk in onze beleving oneerlijk uitpakt”, zeggen de bezorgde ouders geëmotioneerd.

Buiten de boot van de woonvisie
Het probleem van een eigen dak boven je hoofd raakt steeds meer mensen. Mensen bij wie het leven even tegenzit, bijvoorbeeld door een scheiding. Maar er woont inmiddels ook een hele generatie dertigers nog bij hun ouders op een klein kamertje. Ze staan vaak jarenlang keurig ingeschreven bij een woningcorporatie, maar komen nooit aan de beurt. Kopen is onbetaalbaar voor deze groep geworden. “Veel Rondeveners die gewoon werken, een goed salaris hebben en hier graag blijven wonen, vallen buiten de spreekwoordelijke boot, wat in dit geval dus geen boot maar een woning is.”

Woonvisie 2025-2030
De gemeente De Ronde Venen heeft in haar Woonvisie 2025-2030 de ambitie uitgesproken om tot 2030 ruim 3.000 nieuwe woningen te bouwen, waarvan twee derde ‘betaalbaar’. Er worden veel nieuwbouwprojecten opgestart, maar inwoners vragen zich af voor wie die woningen werkelijk betaalbaar zijn. Steeds vaker wordt bij nieuwbouwprojecten geëist dat bouwers ook sociale huurwoningen realiseren. Daardoor moeten er ook dure koopwoningen in zo’n project komen om het voor de projectontwikkelaar rendabel te houden. Niet voor iedereen zijn de nieuwbouwprojecten dus een oplossing.

Slapeloze nachten
De ouders hopen, dat de gemeente het gesprek aangaat met inwoners die in dit soort situaties belanden. “De wethouder heeft in dezelfde klas gezeten als onze zoon. Ik zou graag eens een kop koffie met hem drinken en horen wat hij hiervan vindt”, vraagt de moeder zich af. “Het is niet alleen heel droevig voor mijn zoon, maar ook als ouder raakt dat je in je hart en heb je daar slapeloze nachten van. Het voelt zo oneerlijk als je ziet dat je zoon keihard werkt, alles goed op de rit heeft, maar geen dak boven zijn hoofd heeft. De opstelling van de gemeente voelt hierbij niet bepaald empathisch. Het lijkt alsof er op het gemeentehuis alleen maar in wet- en regelgeving wordt gedacht, maar achter elk dossier zit een mens.”

Leegstand als vergeten kans
Misschien ligt een snelle oplossing in het benutten van leegstaande woningen en gebouwen voor deze vergeten wooncrisis. De gemeente De Ronde Venen biedt via haar website een regeling voor tijdelijke verhuur onder de Leegstandwet. Die maakt het mogelijk om particuliere huizen tijdelijk te verhuren zonder huurbescherming. Maar dat beleid geldt niet voor leegstaande woningen van corporaties of bedrijfspanden. Misschien dat hier eens naar gekeken kan worden en is de grote leegstand nog een vergeten kans.

Op de foto: Misschien ligt een snelle oplossing in het benutten van leegstaande woningen en gebouwen voor deze vergeten wooncrisis.  Foto: Peter Pos.