Kudelstaart – Na 125 jaar is de internationale schaatstop dit jaar terug in Amsterdam voor het wereldkampioenschap allround. Op het Museumplein rekende Jaap Eden in januari 1893 af met de – vooral – Noorse concurrentie. Hij ontketende een immense vreugde onder alle lagen van de bevolking, van koningin tot baanveger. Dit maakte hem tot de eerste nationale sportheld in Nederland. In de jaren won hij nog twee wereldtitels op de schaats én twee op de wielerbaan. Zijn naam is al jaren verbonden aan de prijzen voor de beste sportvrouw en sportman van het jaar. Wie was Jaap Eden? Zoals Erben Wennemars – Sportman van het Jaar in 2003 – het verwoordt: “Jong en oud moet weten wie Jaap Eden was. We mogen hem niet vergeten!”

Van sportieve roem naar ontreddering

Voor de huidige generaties is Jaap Eden vaak niet meer dan een naam: van een ijsbaan, van een hal en van die sportprijzen. Voor de meesten is zijn levensverhaal onbekend. En dat terwijl het verhaal juist sterk lijkt op de levensverhalen die de laatste jaren zo in trek zijn: van sportieve roem naar totale ontreddering. Na vijf jaar van wereldtitels en kapitale verdiensten als baanwielrenner ging het bergafwaarts met de prestaties. Jaap Eden vond geen bevrediging in werk of een geregeld leven en zocht het in de drank. In 1925 overleed hij in Haarlem, 51 jaar oud. Voor een grafmonument werd een inzamelingsactie gehouden.

Geromantiseerd levensverhaal

Om de jonge – en minder jonge- sportliefhebbers bekend te maken met de twee kanten van Jaap Eden schreef historicus Daniël Rewijk uit Kudelstaart een geromantiseerd levensverhaal. Hij heeft daarbij Jaap Edens zoon als hoofdpersoon opgevoerd: Japi in het boek. Het verhaal van Jaap Eden wordt door Japi gereconstrueerd in een reeks ontmoetingen met mensen die dichtbij zijn vader stonden, zoals Klaas Pander, zijn trainer; “Bob” een journalist, geënt op Leo Lauer; en een correspondentie met Gougoltz, een Zwitserse renner en Jaaps beste vriend in Parijs. Klaas Pander geeft Japi bovendien een kistje met krantenknipsels over zijn vader. Het verhaal en sommige personages zijn fictief, maar de gegevens over Jaap Eden berusten op historische bronnen.

Eerste nationale sportheld

Daniël Rewijk is historicus en promoveerde in 2015 op een biografie van Pim Mulier, de belangrijkste grondlegger van de moderne sport in Nederland. Dit proefschrift werd genomineerd voor de Nico Scheepmakertrofee voor het beste sportboek van dat jaar. Daniël werkt in het onderwijs en kan levendig vertellen over de geschiedenis van sport. Met een kinderboekje over Jaap Eden laat de Kudelstaarter de jongste generatie sportliefhebbers kennis maken met de glorie en schaduwkanten van de allereerste nationale sportheld van Nederland.

Het boek ‘Jaap – Een Wondermens als Vader’ van Daniel Rewijk is te koop bij de Marskramer in winkelcentrum Kudelstaart en bij Het Boekhuis en de Bruna, beide in de Zijdstraat.