Het Nieuwe Normaal

Door Donald Esser.

Er was een tijd dat normaal nog iets betekende. Je groette je buurman, wachtte geduldig in de rij en als je een overheidsinstantie belde, kreeg je een mens aan de lijn. Maar dat was vóór Het Nieuwe Normaal. Nu is normaal een soort collectieve burn-out met een glimlach. Tieners kijken je aan alsof je een museumstuk bent. “Respect moet je verdienen”, zeggen ze, terwijl ze lachend TikTok-filmpjes maken van hun oma die struikelt over een stoeptegel en haar heup breekt en van medemensen die in elkaar worden geslagen. In de supermarkt word je uitgescholden, omdat je te lang doet over het kiezen van een courgette. En – even een sidestep – als je dan eindelijk thuiskomt en om de een of andere reden de Belastingdienst belt, krijg je een robot die je doorverwijst naar een website die net uit de lucht is gehaald wegens ‘onderhoudswerkzaamheden’.
Ook zoiets: de Schijf van Vijf is inmiddels vervangen door de Schijf van Vijfentwintig: vijf producten die je nodig hebt om gezond te blijven, verdeeld over vijf supermarkten waar je een tweede hypotheek voor moet afsluiten. Even gechargeerd: een volkorenbrood kost nu meer dan een dagkaart voor de Efteling en een paprika is een statussymbool geworden. Biologisch eten is voor mensen met een coach, een abonnement op NRC én een warmtepomp.
Op NPO1 hoor je geïnterviewden tegenwoordig alleen nog maar Engelse woorden verweven in de moedertaal. “We zijn super excited over onze nieuwe strategy”, hoorde ik een minister zeggen. Nederlands? Dat is voor mensen zonder LinkedIn-profiel. En als je denkt dat je in het ziekenhuis terecht kunt zonder eerst een podcastserie te starten over je kwaal, dan ben je duidelijk nog niet geüpdatet naar versie 2.0 van de samenleving.
Instanties zijn er nog wel, maar alleen als je de wachttijd als een spirituele retraite beschouwt. Je belt laten we zeggen een gemiddelde overheidsinstantie. Je krijgt eerst een uitgebreid – overigens smakeloos – keuzemenu voorgeschoteld, vervolgens een doorgaans deprimerend muziekje, dan een stem die zegt dat je ‘binnenkort geholpen wordt’ en uiteindelijk… stilte. Na 47 minuten hoor je een klik en mag je opnieuw beginnen. Klantenservice is nu een escape room zonder uitgang.
Het Nieuwe Normaal is een samenleving waarin iedereen druk is, maar niemand weet waarmee. Waar empathie een luxeproduct is en cynisme de enige valuta die nog waarde heeft. We zijn allemaal ‘in transitie’, ‘aan het herijken’ of op zoek naar ‘verbinding’, maar niemand weet met wie.
Dus ja, dit is het nieuwe normaal. Een wereld waarin je pas geholpen wordt als je viral gaat, waarin beleefdheid verdacht is en waarin je pas meetelt als je het Nederlands verweeft met een managementaccent. En het mooiste? We doen alsof het allemaal heel gewoon is. Welkom in Het Nieuwe Normaal.