Aalsmeer – In opdracht van de gemeenten Aalsmeer en Amstelveen is onderzoek gedaan naar de ambtelijke samenwerking tussen beide gemeenten. Het onderzoek is uitgevoerd door Sjoeld Vellenga en hiervoor heeft hij gesprekken gevoerd met raadsleden, college’s en gemeentesecretarissen. “Het rapport bevat een goede weergave van de verschillende opvattingen, meningen en belevingen van de ondervraagden”, aldus burgemeester Gido Oude Kotte bij de presentatie van het rapport afgelopen vrijdag 4 oktober. “Wij zijn blij met de uitkomst”, zegt ook wethouder Robert van Rijn. “Aalsmeer en Amstelveen verschillen duidelijk in visie als het gaat over de samenwerkingsvorm. Voor Aalsmeer is een bestuurlijke fusie uitgesloten, terwijl Amstelveen daar juist op koerst.”

Regie en zelfstandigheid terug

In het rapport geven beide gemeenten aan dat de huidige samenwerkingsvorm niet voldoet en dat ‘voortmodderen’ geen optie is. ‘Tijd voor nieuw elan?’ is de treffende titel van het rapport. “Het rapport geeft een duidelijk beeld waar wij in Aalsmeer behoefte aan hebben. Samenwerken is wel het uitgangspunt, maar niet meer op deze manier. Aalsmeer wil meer autonomie, de regie terug en meer zelfstandigheid”, gaat wethouder Van Rijn verder.

Grip op begrotingsproces

Aalsmeer mist de bestuurlijke zeggenschap. De afwezigheid van bestuurlijke knoppen waaraan gedraaid kan worden, wordt als stevig gemis ervaren, is één van de conclusies in het rapport. En: Aalsmeer pleit voor terugkeer van strategie en beleid en grip op haar eigen begrotingsproces. “De rekening voor de geboden diensten is sinds de ambtelijke samenwerking nu bijna zes jaar geleden stevig opgelopen”, verduidelijkt burgemeester Oude Kotte. “Van een aanvankelijke 10 miljoen naar ruim 16 miljoen en dit is exclusief de kosten voor afvalverwerking in AM verband van nog eens 6 miljoen. Bovendien kost ieder verzoek extra geld. Het lijkt of er alleen maar bijkomt en nooit iets af gaat in Amstelveen.”

‘Weeffouten’ in aanloopfase

Dat de bestuurlijke schoen nu wringt, komt volgens onderzoeker Vellenga mede omdat er ‘weeffouten’ zijn gemaakt in de aanloopfase naar de ambtelijke samenwerking: De vrije vorm van afspraken hebben niet bijgedragen aan een heldere verdeling/toedeling. Het uitgangspunt ‘de Amstelveense werkwijze is leidend’ is nimmer gedetailleerd uitgewerkt tot een gemeenschappelijke herkenbare werkthesis. Wat Amstelveen aangaat staat die werkwijze niet ter discussie. Aalsmeer ziet graag aanpassingen, c.q. verhelderingen in die werkwijze. De vraag naar gelijkwaardigheid is een nadrukkelijke wens van Aalsmeer. “De relatie is er de afgelopen jaren niet warmer op geworden, het is meer verzakelijkt”, zegt wethouder Van Rijn.

Arrogantie en Calimero gedrag

Het is de onderzoeker wel duidelijk geworden dat beide gemeenten de huidige vorm van samenwerking niet voort willen zetten. Vellenga: “Termen als arrogantie in Amstelveen of Calimero gedrag in Aalsmeer helpen de samenwerking niet verder.” In het rapport geeft hij acht denkrichtingen en opties voor een hernieuwde 2.0 samenwerking: Slimmer (‘losser’ met behoud van samenwerkingsvoordelen en strakke dienstverleningsafspraken), anders (ambtelijke organisatie verzelfstandigen) en de snackbar-variant, zzp-gemeente (samenwerking tussen beide of meerdere gemeenten op basis van ad hoc behoefte, vrije keuze).

Ontvlechten of fusie

Volledig bestuurlijk ontvlechten (kosten 5 tot 10 miljoen euro, duur minimaal twee jaar), wordt ook genoemd, maar vooralsnog heeft deze rigoureuze breuk voor zowel Aalsmeer als Amstelveen geen voorkeur. En een bestuurlijke fusie is wat Aalsmeer betreft absoluut niet aan de orde!

Wethouder van Rijn tot slot: “Belangrijk speerpunt is dat gelijkwaardigheid in een nieuwe samenwerking voorop dient te staan. Er kan geen sprake meer van zijn dat eenzijdig door een partij wordt bepaald hoe het geld wordt besteed. De gemeente Aalsmeer gaat uit van eigen kracht en een eigen visie en bekijkt wat financieel verstandig is. We streven ernaar om eind oktober de verkenning over de vormen van samenwerking in de toekomst als potloodschets gereed te hebben. Het belang van Aalsmeer en van onze inwoners staat hierbij voorop.”

Door Jacqueline Kristelijn