Door janna van zon
Kudelstaart – Dinsdag 1 juli kwam Iven Codugam van het warme Amsterdamse Oosterpark naar de koele zaal van het dorpshuis in Kudelstaart waar het eerste Keti-Koti festival werd gehouden. Initiatienemer Steven Partiman en zijn team organiseerden een bijeenkomst waarin het schrijnende terugblikken en het hoopvolle vooruitkijken in elkaars verlengden lagen. Dat was beslist geen eenvoudige opgave maar dat het slaagde verdient een groot compliment.
Het zou mooi zijn wanneer er volgend jaar op landelijk niveau twee los van elkaar staande momenten mogelijk worden. Zoals wij ook vier mei – het herdenken – en vijf mei – de viering – kennen. Dus 30 juni stilstaan bij de schande en schaamte en 1 juli de bevrijding. De geluiden dat dit gaat lukken zijn redelijk positief. Het is sowieso zeker dat Keti-Koti landelijk op de kalender komt te staan als een erkende feestdag.
Statussymbool
Iven Codugam bezoekt vaak scholen waar hij met leerlingen praat over het slavernijverleden. Hij krijgt zo een reëele kijk op wat er eigenlijk bekend is over deze tijd. En dat valt knap tegen, vaak wordt er over deze tijd gezwegen. Daarom is het goed dat die aandacht er nu wel is. De aanwezigen kregen een klein lesje cognitief onderwijs, de opdracht was dat de ene helft van de zaal van de handen vuisten maakten en de ander helft de polsen vasthield. “Dat voelt niet goed hé, zo gevangen te zitten. En zo zaten de slaven jaren aan ketenen vast.” Het leed dat toen de medemens is aangedaan is gruwelijk. Een slaaf hebben werd zelfs door velen als een statussymbool gezien. “Een slaaf hebben, daar kun je nooit trots op zijn.” Iven wist de zaal hiermee stil te krijgen maar lang duurde dat niet want er moest ook de dag van de gebroken ketenen – hetgeen Keti Koti betekent – gevierd worden. En daar bleek hij ook uitstekend toe in staat. Zijn verhaal over de gulzige tijger en de slimme spin bleek ook bij alle volwassenen goed aan te slaan. “Die tijger werd eens goed te kakken gezet.” Het lukte Iven om het kind in de volwassenen wakker te maken. “Ja… je stopt er een kwartje in en ik babbel gewoon door.” Tussen het luisteren en lachen werden er hapjes rond gebracht die thuis door het team gemaakt waren.
In Suriname is cultuur niet weg te denken en Gerswin Bonifacia een spoken-word dichter wist opnieuw alle aandacht naar zich toe te trekken met zijn prachtige dichterlijke vertelling over ‘Goede kinderen en slechte kinderen, zij mengen nooit’ en ‘Ketens knellen soms nog steeds. In mijn Suriname hart brandt nog steeds een vlam.’ “Ik leerde van mijn moeder: Luister naar de taal van de dieren, van de wind, praat met de bomen en zing met het water.”
Omdat het volgende nummer van het programma, de band Famirie Mang, vastzat in de file vertelde kunstenaar Willem Koning iets over zijn schilderijen. Ook hier is het de symboliek die de werken interessant maakt. Het is wel te begrijpen dat Steven soms moeite heeft met te weinig aandacht. Wat Surinaamse kunstenaars vooral tonen is hun eigen cultuur die voor hun gevoel niet op waarde wordt geschat.
Muziek en dans
De band Famirie Mang werd na een uur vertraging met luid applaus ontvangen. Het publiek kwam van de stoelen en er werd gedanst want dat kunnen de Surinamers als de beste. Ook voor zangeres Nasserian was veel waardering en naarmate de uren verstreken en het ook steeds drukker werd, vermengden de verschillende culturen zich met elkaar. Was er een optreden van de Angklun Groep Melodi Bambu en een Balinese danser, toonde de Dans Sport Academy waar zij goed in zijn Het werd een festival dat precies weergaf waar Keti-Koti voor staat. Wat je ook gelooft, wie of wat je ook bent, voel je gezien en gehoord. Keti-Koti is het feest van verbinding. Deze ontmoeting zal een mooie herinnering worden. Maar het doek waar de zelf gekozen kleuren handafdrukken van de bezoekers is vastgelegd, zal het mooiste bewijs worden dat het wel degelijk mogelijk is om met elkaar te wonen, te leven en van elkaar te leren.
En denk ook na over de vragen en boodschap die Steven Partiman iedereen meegaf; Hoe ervaar jij vrijheid? Moeten wij harder werken aan culturele verbinding? En hoe zie jij over tien jaar de culturele verbondenheid in Nederland en hier in deze omgeving? Keti-Koti werd voor het eerst gevierd in Kudelstaart en het zal zeker de laatste keer niet zijn. Deze feestelijke bezinning vraagt om herhaling.
Foto aangeleverd.