De Ronde Venen – De Baambrugse Zuwe is keer op keer het toneel van ongevraagde waterballetten en andere vormen van overlast, zoals plotselinge afsluitingen om reparaties te kunnen uitvoeren aan de Vitens-waterleiding. Het is een publiek geheim dat de nutsvoorzieningen uiterst kwetsbaar zijn op het deel van de doorgaande weg die niet is onderheid. De overlast doet zich al langere tijd voor en heeft te maken met de constructie van de weg. Volgens aanwonenden hebben zich in de afgelopen 15 jaar tientallen keren storingen voorgedaan in het waterleidingnetwerk. Een reconstructie van de weg en de aanleg van een nieuw drinkwaterleidingnetwerk gaan vele miljoenen kosten.

Feitenrelaas
Het college van burgemeester en wethouder heeft uitvoerig en binnen de gestelde termijn antwoord gegeven op raadsvragen die het CDA heeft gesteld om opheldering te krijgen over de stand van zaken en de communicatie vanuit de gemeente. Daarover beklaagden omwonenden zich in brieven aan het college.

Het CDA stelt dat de gemeente als wegbeheerder verantwoordelijk is voor de kwaliteit en het onderhoud van de wegen. Daarom heeft het CDA gevraagd om een feitenrelaas met uitleg over de situatie en de plannen om overlast te voorkomen door doeltreffende maatregelen. “Welke risicoanalyses zijn beschikbaar en welke conclusies en aanbevelingen zijn beschikbaar en wat gaat wanneer gedaan worden?”

Niet aansprakelijk
Volgens het college ligt de verantwoordelijkheden voor de weg en de situatie onder de weg bij verschillende partijen. “De gemeente is verantwoordelijk voor de weg en de nutsbedrijven zijn verantwoordelijk voor de nutsvoorzieningen. De gemeente is om die reden verantwoordelijk voor de risicoanalyse van de weg en deze wordt jaarlijks uitgevoerd door de wegbeheerder en toezichthouders.” Als wegbeheerder en asfaltaanlegger laat het college weten juridische en financieel niet aansprakelijk te zijn voor de veroorzaakte schade en ook niet voor toekomstige schade.

Opvallend is dat uit de beantwoording van de CDA-vragen blijkt dat Vitens geen risicoanalyse beschikbaar heeft over de drinkwaterleiding onder de Baambrugse Zuwe.

Aanpassing nodig
Wel geeft Vitens aan dat de uitgangssituatie bij de aanleg van de drinkwaterleiding in 1962 dusdanig verschilt met de huidige situatie, dat de situatie nu niet meer passend en geschikt is. Het CDA vroeg het college ook welke regelgeving van toepassing is. Het college: “Op dit moment stelt regelgeving dat er geen gesloten verharding geplaatst mag worden boven nutsvoorzieningen. Dit betekent dat de huidige situatie, in relatie tot huidige regelgeving, niet wenselijk is en moet worden aangepast. Om die reden vindt op dit moment een onderzoek plaats naar een duurzame oplossing voor de Baambrugse Zuwe.”

Broosheid asbestcement
Het college: “Vitens heeft recent, bij de laatste schade op 7 juni 2023, wederom bevestigd dat het een asbestcement leiding betreft. De leiding vertoont inmiddels broosheid en bij verzakkingen blijkt de leiding te weinig flexibel en kan als gevolg hiervan breken. Bij wisselende verzakkingen over de lengte van het traject kan dit niet worden opgevangen door de constructie van de buis en haar behuizing. Daarnaast wordt in deze warme periode meer water gevraagd. Dit heeft ook een nadelig effect op de waterleiding.”

Breken of springen
Tegenwoordig wordt bij de aanleg van waterleidingen gebruik gemaakt van andere typen leidingen, zoals kunststof en staal. Deze soorten leidingen zijn beter bestand tegen zettingen. Het college: “In situaties waar grotere belastingen te verwachten zijn, bijvoorbeeld bij een grote aanlegdiepte, een zware bovenlaag (van asfalt) en/of zware verkeersbelasting, is juist een wandversterkte uitvoering van buizen belangrijk om het risico van breuken sterk te verminderen of te voorkomen.” Het CDA: “Welk overleg met de afzonderlijke nutsbedrijven is gevoerd om het breken of springen van nutsleidingen goed in beeld te krijgen, zodat afdoende maatregelen kunnen worden genomen en wat zijn de uitkomsten van dat overleg?”

Onderzoeksbudget
Het college: “Er vindt jaarlijks overleg plaats met de nutsbedrijven. En hoewel bovenstaande geen expliciete verantwoordelijkheid van de gemeente is, is met betrekking tot de Baambrugse Zuwe duidelijk dat met name Vitens met de huidige ligging van dit type leiding geen andere maatregelen ziet dan een nieuwe leiding op een andere locatie. De huidige gemeenteraad heeft voor de jaren 2023 en 2024 in totaal € 100.000 onderzoeksbudget beschikbaar gesteld voor een duurzame oplossing voor de Baambrugse Zuwe. Dat onderzoek is inmiddels gestart. Hierbij worden de volgende onderwerpen onderzocht: technische oplossingen om de Baambrugse Zuwe te reconstrueren, verleggingen en mogelijke vernieuwingen van nutsleidingen (door de diverse netbeheerders), milieubelasting, technische haalbaarheid, kosten, impact, leefbaarheid, stakeholders, communicatie, etc.”

Hemelwater in berm
CDA: “Wat is u, uit het overleg met de nutsbedrijven én uit eigen waarnemingen, bekend over de huidige stand van zaken (kwaliteit) wat betreft de nutsvoorzieningen? Het college: De waterleiding onder de Baambrugse Zuwe is toe aan vervanging. Sinds 2016 bestaat het plan om de hoofdleiding in de rijbaan te verplaatsen naar de berm. Dit helpt omdat enerzijds de nieuwe waterleiding van sterker doch flexibeler materiaal gemaakt is, daarnaast ligt de leiding dan niet onder de verharding. Het voordeel hiervan is dat in de nieuwe situatie een minder zware bovenlaag boven de leiding ligt waardoor de leiding minder verzakt.

“Het is niet mogelijk om de leidingen vooruitlopend op de werkzaamheden aan de verharding van de Baambrugse Zuwe uit te voeren. Dit heeft te maken met het feit dat, om de leidingen te verplaatsen naar de bermen, beschoeiingen geplaatst moeten worden. Dit heeft als gevolg dat de berm (en hiermee ook de leidingen) niet verder zakken. In dat geval betekent dit dat de weg wel verder zakt, maar de bermen niet meer en hiermee de rijbaan vaker onder water staat bij regenval, omdat het hemelwater niet kan worden afgevoerd in de berm.”

Onvoldoende
CDA: “Hoe beoordeelt u de onderhoudstoestand van de Baambrugse Zuwe voor het niet onderheide deel? Als u die situatie niet als ‘goed’ beoordeelt, welke beleidsvoornemens en concrete acties heeft u in het college-uitvoeringsprogramma, dan wel in het wegenonderhoudsplan, opgenomen om in deze raadsperiode tot structurele verbetering(en) te komen?

Het college: “In de jaarlijkse risicosessies wegen beoordelen wij de Baambrugse Zuwe voor het niet onderheide gedeelte vanaf 2019 als onvoldoende. Wij zorgen er continue voor dat de veiligheid gewaarborgd blijft door tijdelijke maatregelen te nemen. In de programmabegroting en het wegenbeheerplan staat de Baambrugse Zuwe opgenomen. Wij zijn in 2023 gestart met een onderzoek. De uitkomsten van het onderzoek verwachten wij eind 2024 en geeft een planrichting voor een duurzame oplossing voor de Baambrugse Zuwe. De verwachting is dat er in 2025 gestart wordt met de voorbereiding.”

Heel veel geld nodig
CDA: “Welke investeringen (o.a. bedragen) m.b.t. het niet onderheide deel van de Baambrugse Zuwe zijn daarvoor opgenomen in de meerjarenbegroting wat betreft de weg zelf en de daarin of onder liggende nutsleidingen?

Het college: “De komende twee jaar is er € 50.000 per jaar opgenomen om het onderzoek uit te (laten) voeren. Daarna staat er voor 2025 en 2026 € 50.000 in de meerjarenbegroting als voorbereidingskrediet. Er is nog geen concrete raming voor de uitvoering beschikbaar. Dit is één van de vragen die in het eerdergenoemde onderzoek moet worden beantwoord. Niet alleen de gemeente zal bij een reconstructie moeten investeren, dat geldt ook voor de nutsbedrijven. Zo heeft Vitens aangegeven dat de kosten voor de reconstructie voor het onderheide deel van 800 meter destijds circa 6 miljoen waren. Het resterende deel is 3 keer zo lang.” Het college geeft niet aan of Vitens voor de meer dan 60 jaar oude asbestleiding een afschrijftermijn hanteert voor de gebruiksduur en vervanging al veel eerder had kunnen worden voorzien. Het afschrijven van gedane investeringen is overigens wel gebruikelijk.

Aanspreekpunt
Als reactie op de door het CDA aangegeven kritiek van aanwonenden over de communicatie laat het college weten: “De calamiteiten zijn adequaat afgehandeld en de communicatie is breed verspreid. Optimale communicatie in een dergelijke situatie (calamiteiten en incidenten) is complex, omdat proactieve communicatie over de situatie of de oplossing vaak niet (direct) mogelijk is. Om die reden communiceert de gemeente zo snel mogelijk over de informatie die bekend is en wat hier de gevolgen van zijn voor direct omwonenden en gebruikers van de weg. De oplossing voor de verstoringen liggen zowel bij Vitens als bij de gemeente. Hierbij is Vitens verantwoordelijk voor de storingen, reparaties en het vervangen van de waterleiding. De gemeente is verantwoordelijk voor de weg die hierboven ligt. De gemeente en Vitens trekken hier samen in op en hebben contact met elkaar over de situatie. Om ervoor te zorgen dat er een duidelijk aanspreekpunt is, is in het verleden afgesproken dat de gemeente de communicatie verzorgt met de omwonenden over het vervolgtraject. De communicatie hierover wordt met Vitens afgestemd.”

Contact met aanwonenden
CDA: ”Ziet u aanleiding om de communicatie met aanwonenden in de bovenbeschreven situatie en soortgelijke gevallen te verbeteren, zodat zij goed op de hoogte (kunnen) zijn? Als dit laatste het geval is, hoe dan? “

Het college: “Antwoord Verbeteren van communicatie is een speerpunt van de gehele organisatie. Binnen de teams Beheer Openbare Ruimte en Verkeer wordt vanaf 1 augustus a.s. een vaste medewerker communicatie aangesteld. Hiermee verwachten wij de communicatie van onderhoudswerkzaamheden, calamiteiten en incidenten nog verder te verbeteren.”

College is benieuwd
CDA: “Bent u bereid om bij de bewoners van de Baambrugse Zuwe te (laten) informeren hoe zij de communicatie vanuit de gemeente hebben ervaren en of zij concrete suggesties ter verbetering kunnen en willen aandragen ter lering en evaluatie?” Het college: “Ja, omdat de impact van een kapotte waterleiding groot is voor de aanwonenden en er tot een definitieve herinrichting geen zekerheden gegeven kunnen worden over het voorkomen van storingen, zijn wij erg benieuwd hoe aanwonenden op de hoogte gehouden willen worden. Daarnaast is het college voornemens om voor het einde van het jaar de aanwonenden uit te nodigen voor een inwonersbijeenkomst. In deze bijeenkomst is dan ruimte om de stand van zaken voor het onderzoek en de planning te delen. Ook is tijdens deze inwonersbijeenkomst ruimte om met de aanwonenden door te praten over de verwachtingen over de communicatie met en door de gemeente.”

Begin deze maand is besloten dat aanwonenden van de Baambrugse Zuwe een brief van de gemeente krijgen.