Kunstenaars achter de (corona) schermen: Marijtje Ceelen

Aalsmeer – Het ontstaan van de merklap is veel minder romantisch dan de meesten mensen zich voorstellen. Want oorspronkelijk waren het zo’n eeuw geleden de meisjes van gegoede huizen die de opdracht kregen om al het textiel van een familienaam te voorzien voor het naar de wasserij ging. Pas later werd hier op voortgeborduurd en ontstonden de merklappen waarop de familiegeschiedenis – van geboorte tot dood – in fraaie borduursteekjes viel te lezen. Inmiddels is deze volkskunst – huisvlijt – uitgegroeid tot een serieuze bezigheid. Er worden nu tentoonstellingen op internationaal niveau gehouden, is er een vakblad en een textielfestival.

Textiel een ondergeschoven kindje

Marijtje Ceelen heeft de corona tijd als volgt beleefd: “Zo’n lege agenda had iets lekkers. Je wilt normaal gesproken overal aan meedoen, maar als alle gemaakte afspraken dan niet doorgaan blijkt dat helemaal niet zo erg te zijn, althans dat telde voor mij. Ik fiets graag, kan overal naar toe, heb een heerlijk huis, genoeg ruimte om mij heen en familie in de buurt. Ik ken geen mensen die geveld zijn door corona, wel kwetsbare mensen waar je op moet letten.”

Marijtje is niet echt een prater, behalve wanneer het over haar werk gaat, dan verandert er iets in haar gezicht, gaan haar ogen sprankelen en komen de woorden als vanzelf. “Textiel is een ondergeschoven kindje, maar is gelukkig nu in opkomst en wordt de waardering steeds groter.”

De wanden in haar huis zijn versierd met de mooiste merklappen. Het zijn er veel te veel om allemaal goed te kunnen bekijken. “Aan deze lap heb ik vijf jaar gewerkt.” Het leverde haar een publicatie in het vakblad op en het is niet bij deze ene publicatie gebleven. Binnen het vakgebied is de in Aalsmeer geboren en getogen handwerkster – die haar leven lang al breit, haakt, schildert en borduurt – zeker geen onbekende, hoewel zij daar zelf zeer bescheiden over doet. “Er wordt nog zoveel meer moois gemaakt.” Zelf borduurt zij nooit pakketten: “Ik ontwerp zelf en gebruik daarvoor oude patronen die wereldwijd verspreid zijn, voor mij een grote inspiratiebron.”

Sporen uit het verleden

“Aan dit thema heb ik meegewerkt. Kijk, dat ben ik en dat is mijn moeder, mijn grootmoeder en overgrootmoeder.” Marijtje wijst naar één van de ingelijste merklappen. “Alle geborduurde bandjes uit de kleding van mijn overgrootouders zijn hier in verwerkt.” Nostalgische fotootjes van de draagsters zijn op kaasdoek genaaid, maar ook geborduurde bandjes van beddengoed, theedoeken en servetten zijn bewerkt en verwerkt. Sommigen zijn origineel en anderen nageborduurd. “Ik ben altijd aan het experimenteren. het is een uitdaging om allerlei handwerktechnieken  uit te werken.” Het zijn technieken van een fabelachtige en ingewikkelde schoonheid. Tijdens de wandeling door het huis blijkt dat ook de combinatie van schilderen en borduren een fraai resultaat oplevert.

Corona-tijd

Tijdens de corona-periode maakte Marijtje een jurk en twee lappen. Op de achter kant van één van de doeken is in sierlijke letters het volgende geborduurd: Gemaakt tijdens de agenda vrije corona lockdown periode. “Ik was van plan om in deze maanden alles af te maken maar dat is niet gelukt.” Wat ook niet lukte was haar deelname aan de Kunstroute. Vooraf had zij de zaal in De Oude Veiling bekeken waar haar werk zou komen te hangen. “Oh, die krijg ik makkelijk vol.” Zij zou haar geplande vakantie er voor uitstellen, vond het fijn om nu eens een keer in Aalsmeer haar oeuvre te tonen, had zich verheugd op de reacties en het uitwisselen van ideeën met het publiek. Maar helaas! In de eerste plaats voor de maakster zelf, maar ook voor het publiek die had kunnen ontdekken dat van het stoffige imago dat de merklappen bij sommigen oproept geen sprake meer is. 

Janna van Zon